بریچ در سونوگرافی

شاید خیلی ها با واژه بریچ آشنا نباشند ، دکتر آزاده مکری در سونوگرافی خوب در تهران   به بررسی  زایمان بریج و  روش های تشخیص آن می پردازند .  در صورتی که کفل  های جنین  قبل از  سر وارد لگن شوند ( قرار طولی  که سر در بالا  و سرین ها  در پایین باشند . ) می گوییم  نمایش جنین ،بریچ است . هر چه سن حاملگی کمتر  باشد ،شیوع  نمایش بریچ  بیشتر است .

عوامل تاثیر گذار در بروز بریچ

دلایل بروز بریچ کاملاً مشخص نیست. اگرچه شناخته شده است که ارائه بریچ در موارد دیگری وجود دارد:

• مادر بیش از یک بارداری داشته است
• بیش از یک جنین (دوقلو یا بیشتر) در رحم وجود دارد
• رحم مایع آمنیوتیک را زیاد یا خیلی کم نگه می دارد (مایعی که کودک را درون رحم احاطه کرده است)
• شکل رحم طبیعی نیست یا دارای رشد غیرطبیعی مانند فیبروم است
• جفت (بافت داخل رحم که به نوزاد متصل است) به طور جزئی یا کامل دهانه رحم را می پوشاند
• کودک به دلایلی قادر به چرخاندن خودش نیست

نوزادان نارس (کسانی که 3 هفته یا بیشتر، زودتر متولد می شوند و وزن آنها کمتر از 2/5 کیلوگرم است) نیز احتمال دارد دچار مشکل شوند. در اوایل بارداری، شکل رحم و شکل سر و بدن کودک به گونه ای است که ارائه بریچ بیشتر دیده می شود. نقایص مادرزادی نیز در نوزادان بریچ شایع است و ممکن است دلیل این امر باشد که این نوزادان قبل از زایمان به موقعیت مناسب نرسیده اند. احتمال آن بسیار ناچیز است زیرا بیشتر این نقص ها در سونوگرافی قبلی دیده شده است.

انواع بریچ کدام است؟

موقعیت و وضعیت بریچ جنین داخل رحم می تواند متفاوت باشد و انواع مختلفی داشته باشد. در ادامه آنها را معرفی می کنیم.

بریچ کامل

این بریچ زمانی رخ می دهد که پاهای جنین رو به دهانه رحم مادر باشد و پاها و زانوهای جنین در شکم جمع شده باشد.

بریچ فرانک

در این حالت باسن جنین مقابل دهانه رحم قرار گرفته و ران و زانوی وی در مقابل قفسه سینه می باشد.

بریچ نا کامل یا فوتلینگ

در شرایطی که جفت کف پاهای جنین در مجاورت دهانه رحم قرار گرفته باشد، جنین هنگام تولد ابتدا از پاها شروع به خروج از رحم مادر می کند که به آن فوتلینگ نیز گفته می شود.

در صورت بروز بریچ چه اتفاقی ممکن است بیفتد؟

در حالی که نوزاد شما هنوز در رحم است، قرار گرفتن در حالت بریچ برای آنها به همان اندازه که سر به پایین است نیز ایمن است. در جنین بریچ ممکن است زایمان پر ریسک تر و دشوارتر از حالت عادی باشد و سلامت جنین را تهدید کند.

تشخیص بریچ  به کمک معاینه شکمی

نمای بریچ را اغلب می توان از طریق  معاینه شکمی  به همراه معاینه واژینال تشخیص داد . در  صورت دیلاتاسیون  سرویکس ،معاینه واژینال قدرت تشخیص را افزایش خواهد داد . 2 در بیشتر موارد پیش از  شروع زایمان ،جنین  خود به خود چرخیده  و به نمایش سفالیک  تبدیل می شود ، به طوری که نمایش بریچ  فقط در 3 تا 4 درصد  زایمان های تک قلو دیده می شود .

دقت لمس  جنین به کمک مانور های لئوپولد  متغیر است ،لذا  هر گاه ظن  به نمایش  بریچ  یا هر نمایشی  بجز سفالیک  وجود داشته باشد ، ارزیابی سونوگرافی   لازم می شود . معمولا  در مانور اول لئوپولد ،سر سخت و گرد جنین  که  به اسانی  قابل بالوتمان است ، در فوندوس لمس می شود .

درمانور دوم مشخص می شود که  پشت جنین دریک  سمت شکم  مادر و قسمت های کوچک جنین در سمت  دیگر آن قرار گرفته اند  . در مانور سوم ، اگر آنگاژمان رخ نداده باشد (یعنی قطر اینتر تروکانتریک لگن  جنین از ورودی  لگن عبور نکرده باشد ) کفل (بریچ ) جنین  در بالای ورودی لگن حالت متحرک خواهد داشت .

تشخیص زایمان بریچ به کمک  تکنیک های تصویر برداری

از آنجا  که اکثر  جنین های بریچ ،نارس  هستند ،بریچ  از سر کوچکتر است . به علاوه ،برخلاف  نمایش های سفالیک ،سر یک  جنین  بریچ در جریان زایمان ،دستخوش  مولدینگ نمی شود  و لذا برای  پرهیز  از گیر  کردن  سر در زایمان بریچ ، ابعاد لگن  را باید  قبل از زایمان  واژینال ارزیابی کرد .  به علاوه  نوع بریچ  و میزان  فلکسیون یا اکستانسیون  گردن  را باید  مشخص کرد.  برای ارزیابی  این موارد  چندین روش  تصویر برداری از جمله سونوگرافی حاملگی  در دسترس هستند.

در حالت ایده آل ،در صورت  شک بالینی  به نمایش بریچ  می توان  از سونوگرافی  برای تایید نمایش بریچ  و همچنین  در صورت امکان  برای تشخیص  هر گونه ناهنجاری  جنینی استفاده کرد  . در صورتی که زایمان سزارین مدنظر باشد ،انجام  تصویر برداری اضافای اندیکاسیون  ندارد .  در صورتی که قرار باشد  زایمان واژینال  انجام شود ،تعیین نوع نمایش  بریچ و میزان  فلکسیون  یا دفلکسیون  سر جنین  حائز اهمیت است . سونوگرافی ممکن است  این اطلاعات  اضافی را نیز فراهم  کند.

روش های چرخاندن جنین بریچ داخل رحم

روش ECV: این روش یکی از روش های چرخاندن جنین بدون ریسک است اما یک درصد احتمال کاهش ضربان قلب جنین می باشد. البته این ممکن است تنها روی تعداد کمی از افراد نیز تاثیر بگذارد و حتی منجر به خونریزی واژینال در هفته های اول شود.

حرارت درمان: یکی از تینیک های چینی که جنین را تشویق به چرخش در داخل رحم می کند. البته این یکی از روش های طب سوزنی و سنتی است که هر پزشکی انجام نمی دهد.

چهار دست و پا راه رفتن: برخی از افراد بر این عقیده اند که چمباتمه زدن و یا چهار دست و پا راه رفتن می توند کمک کند تا جنین اقدام به تغییر موقعیت خود دهد.

خطرات بریچ 

زایمان واژینال نوزاد بریچ هم دشوار است و هم خطرناک. این به این دلیل است که پاها و بند ناف نوزاد می تواند پیچیده شود. همچنین، در موارد نادر، ممکن است قسمت های کوچکتر (پاها، بدن، بازوها) قبل از گشاد شدن کامل دهانه رحم به بیرون بلغزانند، اما سر بزرگتر ممکن است گیر کند. در طی زایمان دشوار و پر استر ، نوزاد شما ممکن است آسیب ببیند یا حتی بمیرد.