غربالگری سه ماه اول
دوران بارداری یکی از پر استرس ترین دوران، در زندگی هر فرد است. لازم است تا با انجام آزمایشات و سونوگرافی های لازم از استرس این دوران بکاهیم. در طول دوره های معین و مشخص سونوگرافی های لازم برای مادر تجویز می گردد. اما انجام سونوگرافی بارداری تا چه حد لزوم دارد؟ آیا می تواند همراه با عوارضی باشد؟ چه تعداد سونوگرافی لازم است تا این دوران را به دور از هر گونه استرس طی کرد؟ در این مقاله در رابطه با سونوگرافی غربالگری سه ماه اول صحبت می کنیم.
در طی دوران بارداری لازم است تا در بازه های زمانی مشخص سونوگرافی به منظور بررسی وضعیت جنین و تضمین سلامت آن انجام شود. سونوگرافی غربالگری سه ماه اول یکی از این روش های تشخیصی است در حقیقت سونوگرافی غربالگری سه ماهه اول ترکیبی از سونوگرافی از جنین و آزمایش خون مادر در طول سه ماهه اول بارداری است. با کمک این پروسه غربالگری می توان از بروز هر گونه نقایص که ممکن است در هنگام تولد بروز کند جلوگیری کرد.
هدف از این مقاله این است که به شما توضیح دهیم که آزمایش دوگانه غربالگری زودهنگام تریزومی 21، 18 و 13 شامل چه مواردی است که در سه ماهه اول بارداری – بین هفته یازدهم تا چهاردهم – به همه زنان باردار ارائه می شود. برای تعیین خطر ناهنجاری های کروموزومی در نوزاد متولد نشده استفاده می شود. این غربالگری اجباری نیست و فقط با رضایت شما انجام می شود. بسته به خطر ارزیابی شده، می توان در مورد بررسی های بیشتر صحبت کرد.
در آزمایش غربالگری چه مواردی بررسی می شود؟
این غربالگری شامل یک سونوگرافی است که در حدود 12 هفته انجام می شود و یک آزمایش خون مادر که می تواند در اوایل هفته 9 انجام شود.
- شفافیت نوکال
مهمترین عنصر برای محاسبه خطر، اندازه گیری اولتراسوند ضخامت پشت جنین است که ناحیه ای به نام شفافیت نوکال را تشکیل می دهد. خطر با ضخامت آن افزایش می یابد. علاوه بر این، شفافیت ضخیم گردن می‌تواند سرنخ مهمی برای سایر ناهنجاری‌های جنین باشد، اما در کودکانی که رشد آنها کاملاً طبیعی است نیز قابل مشاهده است.
- نشانگرهای سرم مادر
نمونه خون مادر، هورمون، β-hCG آزاد و پروتئین PAPP-A را اندازه گیری می کند. این مواد در خون همه زنان باردار یافت می شود، اما در جنین حامل تریزومی 21، 18 یا 13 با سطح متفاوتی از آنها وجود دارد.
نکته: هنگامی که آزمایش در سه ماهه اول انجام نمی شود، می توان آزمایش سه ماهه دوم را انجام داد. این بر اساس سن مادر باردار و دو پارامتر خون مادر – AFP (آلفا فتوپروتئین) و β-hCG است. در این مورد، تنها خطر تریزومی 21 ارزیابی می شود.
3 بخش اصلی غربالگری سه ماه اول
غربالگری سه ماه اول دارای سه بخش اصلی می باشد:
- تصویر از سونوگرافی جنین
- تست اولتراسوند برای شفافیت جنین (NT)
- آزمایش خون
در طی آزمایش خون، دو ماده موجود در خون را اندازه گیری می شود:
- پلاکت پروتئین A (PAPP-A) همراه با بارداری ، یک پروتئین تولید شده در جفت در اوایل بارداری است. سطوح غیرطبیعی با افزایش خطر انقباض کروموزوم همراه است.
- گونادوتروپین کوریونی انسان (hCG)، هورمون تولید شده توسط جفت در اوایل بارداری است. سطوح غیرطبیعی با افزایش خطر انقباض کروموزوم همراه است.
زمانی که آزمایش خون و سونوگرافی NT همراه با هم انجام می شوند ، توانایی بیشتر برای تعیین اینکه آیا جنین ممکن است نقص مادرزادی مانند سندرم داون، تریزومی 18 یا تریزومی 13 داشته باشد، وجود دارد.
اگر غربالگری در سه ماهه اول غير طبيعی باشد، آزمايشهای اضافی مانند نمونه برداری ویروس کوريون، آمنيوسنتز يا ساير روشهای اولتراسوند ممکن است برای تشخيص صحيح لازم باشد.
غربالگری سه ماهه اول چگونه انجام می شود؟
اگر چه جزئیات خاصی از هر روش کمی متفاوت است، غربالگری در سه ماهه اول معمولا شامل تست های زیر می شود که بین هفته های 10 تا 14 بارداری انجام می شود: تست اولتراسوند، معمولا یک سونوگرافی ترانس واژینال (یک مبدل ultrasound کوچک از داخل واژن قرار می گیرد) برای بررسی جنین انجام می شود. خون از ورید مادر کشیده می شود و برای تجزیه و تحلیل به آزمایشگاه فرستاده می شود.
غربالگری سه ماهه اول 100 درصد دقیق نیست. این تنها یک آزمایش غربالگری برای تعیین اینکه آیا خطر ابتلا جنین به نقایص مادرزادی وجود دارد ،انجام می شود. همچنین برای شناسایی زنان که ممکن است در حین بارداری نیاز به آزمایش یا نظارت بیشتری داشته باشند کمک می کند.
علاوه بر موارد ذکر شده که می توان با کمک غربالگری سه ماه اول بارداری به تشخیص اختلالات جنینی کمک کنیم می توان اختلالات موجود در قلب جنین را نیز بررسی کرد. لازم به ذکر است که غربالگری سه ماه اول به منظور تشخیص نقص لوله عصبی کارآمد نیست.
بسیار مهم است که به یاد داشته باشید قبل از انجام یک آزمایش غربالگری این امر به کاهش برخی از اضطراب ها در دوران بارداری کمک می کند که می تواند نتایج آزمون را همراهی کند. تست های غربالگری فقط به نتایج آزمایش خون نگاه نمی کند. در طی این روش غربالگری تمام عوامل مختلف ( از جمله سن، قومیت، نتایج آزمایشات خون، و غیره …) تخمین زده می شوند و شانس جنین در بروز اختلالات مادرزادی تخمین زده می شود.
نتایج غربالگری سه ماه اول
در نوزادانی که در معرض خطر بالقوه ناهنجاری های کروموزومی قرار دارند، مایع افزایش یافته اغلب در نیمه اشباع بینی دیده می شود. غالبا بالا و یا پایین hCG و PAPP-A نیز یافت می شود. غربالگری سه ماهه اول نتایج حاصل از این سه اندازه گیری (نیمه شفاف بینی، hCG و PAPP-A) با عوامل خطر ابتلا به سن مادر را ترکیب می کند و یک عامل خطر کلی برای اختلالات کروموزومی را تعیین می کند.
لازم به یادآوری است که غربالگری سه ماهه اول تنها آزمایش غربالگری است و نه یک آزمایش تشخیصی. این آزمون فقط یادآور می شود که جنین در معرض خطر ابتلا به اختلالات ژنتیکی می باشد. بسیاری از زنان که آزمایش غیرطبیعی را تجربه می کنند، بعدا تست را ثابت می کنند.
خطرات و عوارض جانبی در طی غربالگری سه ماه اول
در طی سونوگرافی غربالگری در سه ماه اول بارداری هیچ گونه خطر و عوارض جانبی وجود ندارد که مادر و جنین را تهدید کند و وزوجین می توانند با خیالی آسوده این سونوگرافی را انجام دهند . غربالگری در سه ماه اول بارداری از الزامات است و لازم است تا به منظور پیشگیری از بروز هر گونه اختلال انجام شود.
سوالات متداول
با بیش از ده سال فعالیت تخصصی و انجام بیشمار سونوگرافی و ارائه خدمات تخصصی سونوگرافی و رادیولوژی
تمرکز بر ارائه خدمات فوق تخصصی سونوگرافی های زنان، جنین، پستان و اطفال بوده ولی کلیه سونوگرافی های بانوان و رادیوگرافی های ساده و رنگی
