سونوگرافی آنومالی
سونوگرافی آنومالی یکی از بخش های غربالگری مرحله دوم می باشد و در اواسط دوران حاملگی صورت می گیرد . این کار جهت مشاهده دقیق تر جنین و رحم انجام می شود . سونوگرافیست در زمان سونوگرافی رشد طبیعی جنین و محل قرار گیری جفت را ارزیابی می کند . آنومالی اسکن یا سونوگرافی تفصیلی در هفته های 15 الی 22 بارداری امکان پذیر است اما بهترین زمان در هفته 20 بارداری می باشد .
در بیستمین هفته بارداری صورت و دست های جنین قابل رویت می باشد . مشاهده جنین در سونوگرافی بسیار هیجان دارد. منظور از انجام این سونوگرافی ارزیابی طبیعی بودن رشد کردن جنین می باشد . اما می توان همچنین جنسیت جنین را متوجه شد در بعضی مواقع چربی مازاد در بخش شکم موجب می شود که نتوان جنسیت جنین را به صورت واضح تشخیص داد . در سونوگرافی آنومالی سونوگرافیست تمامی اجزا و اندام های جنین را مشاهده و ارزیابی می کند .
قسمت های قابل بررسی در سونوگرافی آنومالی
در سونوگرافی آنومالی قسمت های ذیل قابل بررسی می باشد :
- ساختار و شکل سر جنین
در این قسمت مشکلات و اختلالات مغزی بسیار به ندرت است اما احتمال دارد وجود داشته باشد .
- صورت جنین برای ارزیابی شکاف لب
شکاف کام در درون دهان جنین به آسانی دیده نمی شود .
- ستون فقرات جنین
ارزیابی مقطعی ستون فقرات و طول آن جهت اطمینان از هم راستایی استخوان ها و پوشش پوست بر روی ستون فقرات قسمت پشت .
- دیواره شکم جنین
جهت اطمینان از پوشیده شدن همه اندام های داخلی به وسیله دیواره شکم و نیز بررسی جفت – بند ناف و آب دور جنین در این مرحله انجام می شود .
- قلب جنین
دو دریچه بالا یعنی زیر بغل و دو دریچه پایین یعنی بطن باید باهم برابر و یکسان باشند . دریچه ها می بایست با هر ضربان قلب باز و بسته شوند . دکتر همچنین رگ های اصلی و شریان هایی را که خون از قلب جنین حمل می کند ارزیابی می کند .
- شکم جنین
در برخی از مواقع جنین مقداری از آب دور خود را می بلعد که به شکل حباب های سیاه رنگ در چشم جنین مشاهده می شود .
- قسمت کلیه های جنین
سونوگرافیست دو کلیه جنین را ارزیابی می کند و نیز حرکت ادرار به درون مثانه را نیز ارزیابی می کند . اگر مثانه جنین تهی باشد در حین سونوگرافی می بایست پر شود و این موضوع به آسانی قابل رویت است . در کلیه ها حتما باید کالیس ها یا لگنچه و … مشاهده می شود و اگر کیست دیده شود مطرح کننده کلیه کیستیک می باشد و اگر کلیه دیده نشد می تواند نشان دهنده آژنزی کلیه باشد.
- دست ها – پاها و بازوهای جنین
سونوگرافیست انگشت های جنین را بررسی می کند . می بایست جفت دست ها و حتما با 5 انگشت مشاهده می شود . گاه یک یا چند انگشت به هم چسبانیده می شوند و در تریزومی 21 شصت فرو رفته است و دست بسته و حالت مشت را دارد .
- معده کودک
کودک بعضی از مایع آمنیوتیک را که در آن قرار دارد می بلعد که در معده اش به عنوان یک حباب سیاه مشاهده می شود .
- جنسیت جنین
اگر دولبیا مشاهده شد دختر و اگر پنیس با حلقه اسکلروتوم مشاهده شد جنسیت جنین پسر می باشد . اگر در زمان سونو پاهای بچه بسته باشد و بند ناف جلو بیفتد و تشخیص غلط پسر داده می شود برخی از اوقات که بیضه دیلاته باشد هیدروسل شناخته می شود و در تخمدان ها هم امکان دارد کیست تخمدان رویت شود .
- جفت
امکان دارد در برابر دیواره جلویی یا در برابر دیواره پشتی رحم یا اصولا نزدیک بالای رحم می باشد . اگر جفت جلوی دهانه رحم باشد جفت پایین می باشد . اگر جفت در رحم پایین باشد در سه ماهه سوم اسکن دیگری باید انجام داد تا موقعیت آن بررسی شود . تا آن زمان امکان دارد که جفت شما از گردن رحم دور شده باشد . بعضی اوقات سه رگ خونی درون بند ناف را می شمارند اما این کار بسیار شایع نیست . سونوگرافیست آب دور جنین را ارزیابی می کند تا جهت این حرکت جنین اندازه کافی وجود داشته باشد . در حین اسکن سونوگرافیست قسمت هایی از بدن نوزاد را اندازه گیری می کند تا مشخص شود که تا چه اندازه رشد کرده است .
چه مشکلاتی در سونوگرافی آنومالی مشاهده می شود؟
سونوگرافیست مشکلات بسیاری را بررسی می کند . امکان دارد این اختلالات جدی و غیر قابل درمان باشد . اگر بیماری قابل درمان باشد سونوگرافیست از آن مطلع می شود و در زمان زایمان نکات و مراقبت های لازم را مهیا می کند . بعضی از مشکلات در سونوگرافی آسان تر مشاهده می شوند و بعضی دیگر به سختی دیده می شوند . بیشتر مشکلات و بیماری ها در لیست بسیار کمیاب هستند . تمامی مشکلات به شرح ذیل می باشد :
- وجود نداشتن بخش بالایی سر ، 98 درصد
- شکاف لب ، 75 درصد
- نقص دیواره شکم ، بیرون زدگی روده و کبد ، 80درصد
- نقص دیواره شکم ، بیرون زدگی روده بزرگ ، 98 درصد
- اندام از دست رفته یا کوتاه ، 90 درصد
- وجود داشتن نقص نخاعی ، 90 درصد
- اختلالات و مشکلات اصلی کلیه ، 84 درصد
- سوراخ در ماهیچه های جدا کننده قفسه سینه و شکم ، 60 درصد
- وجود داشتن مایع مازاد در مغز ، 60 درصد
- سندرم ادوارد یا سندرم پاتو ، 95 دصد
- مشکلات قلبی اصلی ، 50 درصد
- بعضی از مشکلات مثل نقص قلب یا روده تا آخر دوران بارداری قابل رویت نخواهد بود .
علائم غیر عادی در سونوگرافی آنومالی
اکثر بیماری ها که به سونوگرافی دوباره احتیاج دارند زیاد لزومی ندارند . حدودا 15 درصد سونوگرافی ها مجددا انجام می شود . علت اصلی سونوگرافی مجدد این است که سونوگرافیست قادر به این نبوده است که تمامی چیزهای مورد نیاز را رویت کند . شاید جنین در وضعیت مناسبی دراز نکشیده باشد یا وزن مادر زیاد باشد . در این هنگام می بایست سونوگرافی مجدد در هفته 23 بارداری انجام شود . اگر جنین دچار مشکل قلبی شده باشد پزشک سونوگرافی داپلر انجام می دهد . این سونوگرافی اطلاعات جزئی تر در رابطه با قلب جنین در اختیار پزشک قرار می دهد. چنانچه در سونوگرافی مشکلی نیز وجود داشته باشد باید تمام گزینه های پیش رو بررسی شود . مشکلات جدی بسیار کمیاب هستند . اگر جواب سونوگرافی آنومالی دارای مشکل بود و یا پزشک به مواردی مشکوک شد اختلالات کروموزومی با یکی از آزمایش های تشخیصی تشخیص می دهد.
- CVS ( نمونه برداری از پرز جفتی )
- ان آی پی تی
- نمونه ای از خون مادر
- آمنیوسنتز .
اگرچه بیشتر از یک مورد از موارد ذیل در جواب سونوگرافی وجود داشت باید به پزشک خود مراجعه شود:
- هایپوپلازی یا کوچک بودن استخوان بینی
- روده ی اکوژنیک
- بالا بودن میزان کلفتی چین پشت گردن جنین
- اتساع لگنچه ی کلیوی
- سیستیک هایگروما
- کلینو داکتیلی
- آترزی دئودنوم
- هیدرونفروز
- کوتاه بودن استخوان ران
- هیپوپلازی و یا فقدان بند وسط انگشت پنجم
- وجود فاصله ی غیر عادی بین انگشت بزرگ و انگشت دوم
- موج غیر عادی در داکتوس ونوسوس
- و یا هرنوع اختلال ساختاری یا رشدی در جنین
مقالات دیگر: سونوگرافی تعیین جنسیت
پر بودن مثانه
این سونوگرافی شکمی هنگامی صورت می گیرد که حداقل مثانه پر باشد . برخی از پزشکان متخصص زنان توصیه می کنند که اندازه ای مایع پیش از سونوگرافی مصرف کنند . برای بیشتر زنانی که باردار هستند این مسئله بسیار ناراحت کننده می باشد . مایع موجود در مثانه به پزشک متخصص زنان کمک شایانی می کند که بهتر جنین را مشاهده کند . هنگامی که مایع احتیاج نباشد به مادر اجازه داده می شود که مثانه خود را خالی کند .
اصولا سونوگرافی آنومالی اسکن پایه معمولا 15 تا 20 دقیقه زمان نیاز دارد اما گاهی به علت اینکه موقعیت قرارگیری جنین مناسب نیست پزشک توصیه می کند که مادر قدم بزند و یا شکلات مصرف کند تا جنین در موقعیت دلخواه قرار گیرد . آنومالی اسکن با جزئیات بیشتری به زمان بیشتری احتیاج دارد و اصولا 30 تا 40 و گاهی بیشتر از یک ساعت به طول می انجامد . آنومالی اسکن پیشرفته همراه با اکوکاردیوگرافی قلب جنین صورت می گیرد و زمان بسیار بیشتری احتیاج دارد .
آیا از این سونوگرافی تنها برای تعیین جنسیت استفاده می شود؟
از این سونوگرافی تنها جهت تعیین جنسیت استفاده نمی شود . وظیفه اصلی سونوگرافی آنومالی تائیدیه سلامت جسمی جنین است . به طور مثال یک سونوگرافی به نام سونوگرافی غربالگری سه ماهه اول در هفته 11 تا 14 حاملگی صورت می گیرد و می تواند احتمال بعضی از مشکلات کروموزومی مانند منگولیسم را ارائه دهد . این بیماری از روی بافت گردن و شکل استخوان بینی در جنین تشخیص داده می شود چون جنین هایی که به این بیمار دچار می شوند بینی پهن و کوتاهی دارند که فاقد استخوان و بافت گردن غیر طبیعی دارند . به همین علت سونوگرافی در ماه های نخست جهت اطلاع داشتن از سلامت جنین انجام می شود و در عین حال جنسیت وی را نیز تشخیص می دهد .
تعداد دفعات سونوگرافی
این مسئله کاملا بستگی به نتیجه معاینات پزشک دارد که با در نظر گرفتن به عوامل مختلفی مثل نتیجه آزمایش ها و شرایط بدنی مادر مشخص می شود . اگر پزشکی تشخیص دهد که شرایط مادر حساس است امکان دارد ماهی یک بار دستور سونوگرافی دهد . در صورت طبیعی بودن شرایط ، یک بار در همان هفته 8 جنین ، بار دوم از هفته 11 تا 14 جهت تست سونوگرافی غیر بالگری سه ماهه اول ، بار سوم بین هفته 15 تا 22 برای تست غریبالگری خون که البته یک بار هم همزمان با بار دوم سونوگرافی صورت می گیرد و بار چهارم در آخرین ماه بارداری برای تعیین موقعیت قرارگیری جنین در بدن صورت می گیرد . جنین معمولا می بایست سر به سمت پایین در رحم قرار گرفته باشد .
با بیش از ده سال فعالیت تخصصی و انجام بیشمار سونوگرافی و ارائه خدمات تخصصی سونوگرافی و رادیولوژی
تمرکز بر ارائه خدمات فوق تخصصی سونوگرافی های زنان، جنین، پستان و اطفال بوده ولی کلیه سونوگرافی های بانوان و رادیوگرافی های ساده و رنگی
